Mevsim geçişlerinde daha sık karşımıza çıkan migren, ağırlıklı olarak kadınlarda görülmekle birlikte her iki cins üzerinde de etkili olabilen bir baş ağrısı türü. Beyin damarlarının gevşemesi veya daralması sonucu gelişen bu ağrı tek taraflı, orta veya ağır şiddette, ortalama 4-72 saat süren ve tekrarlayıcı nitelikte olan bir baş ağrısıdır.
Hava değişimi (nem, basınç, rüzgar, vb.), hormonal değişimler, bazı kokular, stres, kadınların adet döngüsü, uyku düzensizliği, çok veya az uyku, öğün atlama, alkol, kuvvetli parlak ışık, sigara dumanı ve bazı besinler migrenin tetikleyicileri olabilir.
Yiyecekler arasında migreni en sık tetikleyen besinler: alkol, çikolata, peynir, kafein, halk arasında Çin tuzu diye de bilinen monosodyum glutamat ve yaygın kullanımı olan aspartamdır.
Bunların yanı sıra yüksek tansiyon, obezite, gebelik ve kronik hastalıklar da yine migren tetikleyicisi olabilirler.
Alkol:
Özellikle kırmızı şarap kuvvetli bir migren tetikleyicisi olarak düşünülüyor. Şarabın mayalı bir içecek olması ve alkolün vücutta sıvı kaybına neden olması sonucu migreni tetiklediği düşünülüyor.
Çikolata:
Çikolatanın içerisindeki kafein, feniletilamin ve teobromin gibi maddelerin migren tetikleyicisi olduğu düşünülüyor. Ancak çikolata konusunda çeşitli verilerin bulunması sebebiyle migren sorunu yaşayan bireylerin mutlaka bir beslenme günlüğü tutarak bireysel olarak kendilerinde çikolatanın tetikleyici etkisinin olup olmadığını takip etmeleri gerekiyor. Bireysel olarak bir tetikleyici unsur olduğu anlaşılırsa, diyetten mutlaka çıkarılmalıdır.
Peynir:
Peynirin migreni tetikleme özelliği de bireysel farklılıklar gösterebilir. Ancak yine de genel olarak peynir tüketimini sınırlandırmakta fayda var.
Kafein:
Kafein, çay, kahve ve kola gibi içeceklerin yanı sıra çikolatanın içinde de bulunur. Kafeinin uyarıcı bir madde olması, vücuttu su atılımına neden olması sebebiyle migren gelişiminde etken olabilmektedir.
Aspartam:
Birçok diyet ürünün içerisinde olan yapay bir tatlandırıcı olan aspartam, şekerden 150-200 kata daha tatlı olan kimyasal bir maddedir. Tam etki mekanizması belli olmamasına rağmen, yoğun tüketiminde zararlı etkilerinin gelişebileceği biliniyor. Migren şikayeti olan bireylerin, özellikle besin etiket bilgisi okuma alışkanlığı kazanmaları, tükettikleri besinlerin içerisindeki tatlandırıcının kaynağının ne olduğunu öğrenmeleri, migren ataklarını azaltmada önemli olacaktır.
Kimyasallar (monosodyum glutamat/nitrit/nitrat/tiramin/fenitetilamin/histamin):
Maya ve mayalı yiyecekler, çikolata, salam, sosis, bakla, salamura ringa, sert peynirler, cheddar gibi peynirler tiramin içeren besinlerdir. Peynir, salam, sosis ve lahana ise histamin içerirler ve migrenin tetikleyicisi olabilirler.
Açlık:
Özellikle uzun süreli açlıklar, öğün atlama, düzensiz beslenme alışkanlıkları da migrenin tetikleyicileri arasındadır.
MİGREN ATAKLARINI ÖNLEMEK İÇİN
Beslenme günlüğü tutun
Beslenme günlüğü tutmak, migren atağı esnasında veya 1-2 gün öncesinde atağa sebep olabilecek ne tür bir besin tüketildiğinin daha kolay tespit edilmesini sağlar.
Bu nedenle düzenli bir kayıt kişinin atak sıklığını veya süresini azalmada yardımcı olacaktır.
Gıda intoleransı testi yaptırın
Uzun yıllardan beri migren ile alerji arasında bağlantı olduğu düşünülüyor. Hatta migreni olan bireylerde uygulanan eliminasyon diyetleri sonucunda baş ağrısı olan günlerin sayısında ve atak sayısında azalma olduğu tespit edilmiş. Bu nedenle genel olarak bilinen tetikleyici olan besinlerin azaltılmış tüketimi sonucu atak sayı ve süresinde değişim olmadıysa gıda intoleransına göre beslenmede uygulanabilecek yöntemlerden biridir.
Uyku ve öğün düzeninize özen gösterin
Hem uyku hem de uzun süreli açlıkların migren tetikleyicisi olduğu düşünülürse, her ikisinin de belli bir düzene oturtulması atakları azaltmak bakımından fayda sağlayacaktır.
Magnezyum seviyenizi kontrol ettirin
Migren hastalarında magnezyum yetersizliği daha sık gelişebilir. Bu nedenle magnezyum seviyelerinin kontrol ettirilip, duruma göre destek alınması da fayda sağlayacaktır.
Sigara ve stresten uzak durun
Migreni olan bireyler özellikle sigara dumanından uzak durmalı ve stres ile baş etmeyi öğrenmelidir. Çok fazla televizyon seyretmek de faydalı olacaktır.
Baş ağrısız bir mevsim geçişi dilerim.
Uzman Diyetisyen İdil İmamoğlu